Een maand geleden maakte de Universiteitsbibliotheek van Gent bekend dat zij ging samenwerken met Google om een deel van haar Frans- en Nederlandstalige boekencollectie te digitaliseren. Hoe kwam die samenwerking tot stand? “Een vreemd verhaal”, zegt Sylvia van Peteghem van de Gentse Universiteit.

“Het begon in november 2006 toen ik op werkbezoek was in de Verenigde Staten, samen met onder andere Fientje Moerman, de Vlaams minister van Economie, Ondernemen, Wetenschap en Innovatie en Buitenlandse Handel.” Moerman was ooit medewerkster van de Universiteit Gent en verantwoordelijk voor de medische bibliotheek. In het begin van haar ambtstermijn richtte de Vlaamse regering het Interdisciplinair Instituut voor BreedBand Technologie (IBBT) op, dat onderzoek doet naar ict en breedbandtoepassingen in het bijzonder.

“IBBT was ook mee op de missie en ik sprak er met de directeur, Wim de Waele. Ik vertelde hem over onze collectie die rijk is aan 19e eeuwse werken en de Waele opperde toen om Google te polsen voor een samenwerking. ‘Nice try’, dacht ik toen.” Een oud-collega van de Waele werkte voor Google Book Search. Zo werd het eerste contact met Google gelegd.

“Er is uiteindelijk iemand van Google Parijs naar Gent gekomen en daarna enkele mensen uit de VS. Een week later werd besloten tot samenwerking.” Inmiddels zijn de eerste fasen van de samenwerking doorlopen en begeleidt Google de universiteit bij het voorbereiden van de eerste test in september.

Een vijfde deel van de te digitaliseren collectie is Nederlandstalig. De universiteit heeft zo weinig Nederlandstalige boeken, omdat zij tot 1933 franstalig was. Toch gaat het om zestigduizend Nederlandstalige boeken. Vindt Google zo’n klein taalgebied wel interessant? Volgens Van Peteghem wel. “Google kreeg kritiek vanuit onder meer Frankrijk dat zij teveel in het Engels deed – ‘verangliseerde’. Zij hebben toen besloten om meer talen op te gaan nemen.”

De details van de samenwerking moet Sylvia Van Peteghem geheim houden. “Ik heb een non-disclosure contract getekend en mag daarom niks zeggen, ook niet over de manier van scannen.”

Google in Nederland?

Nu een Belgische universiteit met Google in zee is gegaan en Google blijkbaar niet voor kleine taalgebieden terugdeinst, rijst de vraag wanneer een Nederlandse bibliotheek met de zoekreus in zee gaat. Hans Jansen, directeur research en development bij de Koninklijke Bibliotheek (KB), is welwillend: “Als Google hier aan de deur staat dan zou ik ze zeker uitnodigen om te praten.”

De KB zou alleen niet op eigen houtje gaan samenwerken. “De gezamenlijke nationale bibliotheken in Europa hebben afgesproken dat als we iets doen met Google, dat we het gezamenlijk willen doen. Ik weet niet of dat strookt met hun business model, zij lijken liever per taal te werk te gaan.”

Hoewel geheim heeft Jansen van anderen wel wat gehoord over het digitaliseren. Niet gehinderd door non-disclosure vertelt hij: “Bij het digitaliseren van boeken van voor 1800 zijn de kosten per boek hoger. Biebs krijgen dan karretjets terug omdat boeken te kwestbaar zijn. Ze moeten voor Google echt heel snel verwerkt kunnen worden, anders is het niet commercieel interessant.”

Hoe het scannen precies in zijn werk gaat is volgens Jansen ook voor de bibliotheken zelf een raadsel: “Ze hebben niet gezien hoe het productieproces precies verloopt, het blijft een wazig productieproces, niemand weet wat er precies met de boeken gebeurt.”